The big five

Ik ben vroeg op pad gegaan met de kudde. Mistflarden zijn nog zichtbaar boven de weilanden. Weldra zal de zon doorkomen en zal het landschap er anders uit zien, dan wat later, rond koffietijd zullen de eerste wandelaars met hun honden de polder ingaan voor “een grote ronde”. Na de lunch zullen de eerste racefietsers komen, soms alleen, soms in groepen.

Maar zover is het nog lang niet. Ik zit op mijn krukje met een bak koffie in mijn hand, terwijl er tegelijkertijd enkele kilometers verderop diverse “binnenmensen” in de rij staan voor het koffiezetapparaat om weldra te gaan “genieten” van hun eerste bekertje instantkoffie alvorens aan het werk te gaan.
Hoe anders is mijn wereld. Zittend op mijn kruk, mijn handen omringen de mok van mijn thermofles, in de hoop dat ze wat opgewarmd worden. Twijfels… handen opwarmen, of… een lekkere slok nemen...

Mijmerend kijk ik naar de kudde, verdeeld over het grote weiland. Plotseling schieten mijn honden overeind, oren gaan omhoog en ze staan op het punt om te gaan rennen. Ik ken de lichaamstaal. Net op tijd roep ik ernstig: “Blijf!” en ja hoor, bijna op hetzelfde moment zie ik tussen de schapen door een haas wegflitsen. Allerlei associaties gaan door mijn hoofd.

De haas lag te slapen: “ze deed een hazenslaapje”. Geschrokken door de lammetjes schoot de haas weg: “ze koos het hazenpad!”
De honden willen maar wat graag de achtervolging inzetten, maar “Blijf” is Blijf! “Ze zijn zo trouw als een hond.”
Maar ik zie ze denken: “Baas mogen we er a.u.b. er achteraan, want we zijn er zo ziek als een hond van...” “Als we hier moeten blijven zitten, dan… zijn wij het haasje.”

Ik kijk de andere kant op en ik denk: “Mijn naam is haas.”
In het andere weiland, aan de andere kant van de sloot, staat een koe. De koe kijkt naar de wegrennende haas. De twee honden kijken elkaar aan en denken: “Tja… je weet maar nooit hoe die koe een haas vangt.”

In de ochtenduren zie ik wel meer een haas wegrennen, maar hoeveel van mijn kennissen zien vandaag de dag nog een haas? De haas behoort volgens mij bij de The Big Five...!
Ja, ik bedoel: “The big five van Midden Delfland”

The big five… ik hoor dat wel eens op een verjaardag. Vage kennissen, familieleden, vrienden, hebben dan al pinguïns gezien, ze hebben in Thailand op een olifant gezeten, de walvissen zijn reeds gespot, van de Amerikaanse Grizzlybeer hebben ze 20 foto’s op hun iPad staan.

Er is een discussie of de Anduscondor óf in Chili óf in Ecuador voorkomt of in... beide landen? 

Komende zomer gaat alweer een gezin (pa, ma en zoontje van zeven) naar Afrika. Ze willen dan “The big five” gaan scoren (leeuw, buffel, luipaard, neushoorn en olifant).

Ze verblijven dan in een kamp (omheind) en slapen in echte tenten (stapelbedden met gaas er over heen en airco) en ze worden beschermd door echte soldaten met geweren (tweede jaars stagiaire dierenverzorging te Johannesburg met kapmes) en horen ‘s nachts in de verte brullende leeuwen (cassettebandje?)...

Sorry, ik chargeer, ik draai door… Het is allemaal schitterend mooi en iedereen moet zeker doen wat hij/zij leuk vindt en wat in zijn mogelijkheden ligt, maar… wie van mijn kennissen, wie van deze bloglezers heeft The big Five van Midden Delfland gezien???

Ik noem ze:
1. De koe
2. Het paard
3. De haas?
4. De grutto?
5. Een schaap van de gescheperde kudde van Vockestaert?

Toelichting: koe en paard, oké, zien we nog regelmatig, toch? Een haas? Wordt wat moeilijker... ja die dingen in een kooi, sorry hoor, maar dat zijn opgesloten konijnen en geen hazen.
Grutto? Een vogel met een lange snavel, het is weidevogel en de weidevogels zijn steeds minder te zien in de polders (grutto, kievit, tureluur).
En tot slot het schaap, neeeee…… niet het schaap op de kinderboerderij, niet het schaap op een weilandje achter hekken, sloten en prikkeldraad, nee… het schaap dat samen met broertjes en zusjes vrij rond loopt in openbare gebieden, zoals in Turkije, in Italië en soms ook nog in Drenthe. De gescheperde kudde! De schaapskudde met de herder en zijn hond, trekkend over de velden…

Eerlijk zeggen...
Heb je ze alle vijf wel gezien? Ga dan met een gerust hart naar het Krügerpark in Afrika op zoek naar The big five. Heb je ze niet alle vijf gezien? Ga dan ook met een gerust naar Afrika, maar kom ook eens langs in Midden-Delfland, in jouw eigen achtertuin. Het is de moeite waard!

The big five van… Midden-Delfland.

Grutto, foto: Jeannemieke Hectors

Een afwerkplek in de polder?

Bij mijn laatste blogverhaal was een foto van een vogelhuisje te zien, waarbij de toegang voor het vogeltje dicht was. Een vogelhuisje zonder opening... heel vreemd. Ik heb toen de vraag gesteld “Waarom is het vogelhuisje dicht?”  Onder de goede oplossingen wordt een leuke prijs verloot: een dagje mee op stap met de herder en zijn kudde!

De oplossing is: dit vogelhuisje is niet bedoeld om vogels in te laten nestelen, maar in dit vogelhuisje is een “schat” verstopt. Aan de zijkant zit een klein deurtje, ik heb dit open gemaakt en in het vogelhuisje zijn wat spulletjes geplaatst met een papierenlijst waarop de vinder de datum en zijn naam kan opschrijven.

Dit heeft te maken met de sterk groeiende sport “geocaching”. Thuis op internet zoekt de deelnemer de coördinaten van een schat (enkel in Nederland zijn er duizenden schatten verstopt, maar het wordt in de hele wereld toegepast) met behulp van een GPS gaat men op zoek naar de schat. De globale vindplek is vaak makkelijk met een GPS te vinden, maar de sport is om daar dan op die betreffende plek de schat te gaan zoeken. Deelnemers zijn soms uren aan het zoeken naar de verstopte schat. Zo ook bij het vogelhuisje, velen lopen er voorbij.

Wilt u meer informatie over deze sport? Kijk dan eens op: www.geocaching.nl De schat was verstopt in een geriefbosje. Ik vermeldde dit in mijn vorige blogverhaal. Daar heb ik enkele reacties op gekregen! Nee, beste lezers, het is geen “afwerkplek” waar de schapen aan hun “gerief” komen. Het is ook geen plek dat door gemeentes aangewezen wordt om enig persoon tot zijn of haar gerief te laten komen. Nee…….

Met geriefbos wordt een klein bos aangeduid waar in vroeger tijden het hakhout vandaan werd gehaald dat in en rond het huis/boerderij werd gebruikt. Gerief betekent hier te gebruiken. Geriefbosjes waren vaak in gebruik bij boeren. Het hout dat ervandaan kwam werd wel boerengeriefhout genoemd. Hout van matige kwaliteit wordt in het algemeen nog wel zo aangeduid. Een geriefbos wordt vaak ten onrechte voor een pestbosje aangezien.

Een pestbosje (of krengenbosje, rustbosje, veepestbosje of koebosje genoemd) is een historisch landschapselement dat in grote delen van Nederland aangetroffen wordt. Het is een klein met bomen begroeid en vaak met een ringsloot omzoomd stuk land, meestal gelegen aan de rand van een weide. Ver voor de tijd van hygiëne en regels moesten boeren ook van hun zieke en dode vee af. Deze dieren werden meestal begraven in de hoek van het weiland, zover mogelijk bij de boerderij vandaan. Vaak betrof het vee dat was bezweken aan veepest maar ook benamingen als miltvuurbosje komen voor. Dit plekje werd vervolgens overgeslagen met maaien en andere bewerkingen. Hierdoor konden er bomen en struiken groeien. Op de oudere landgoederen en op plekken waar het boerenlandschap niet door grote ruilverkavelingen is veranderd komt men nog wel eens een pestbosje tegen. De kenmerkende ringsloot heeft dan de functie het hout tegen het vee te beschermen.

De onderstaande foto laat het geriefbosje zien waar ik regelmatig met de schapen verblijf. Het is een prachtige plek in Midden-Delfland. De schapen kunnen daar heerlijk ongestoord grazen en ik heb daar dan de tijd om te werken aan mijn nieuwe “sportproject.” Ik vertel er volgende week graag meer over.

Berusten

Het is 3 januari 2015 en voor mij de eerste dag in het nieuwe “schapenjaar”.
Net een paar graden boven nul, een gure wind en de regen geselen mijn gezicht, mijn handen zijn ijskoud. Mijn handschoenen zijn niet waterdicht en dat resulteert in een onaangenaam gevoel.
Ik zie geen sterveling buiten in de polder. Ja oké, een verdwaalde hondenbezitter: handen in zijn zakken, hoofd omlaag en boos kijkend naar zijn viervoeter, want het duurt natuurlijk veel te lang.

In de polders waar ik loop zijn geen bushokjes, geen viaducten, geen huizen of schuren om te schuilen, dus… “gelaten” neem ik het weer zoals het komt.

Ik mijmer wat, observeer de kudde en stel mijzelf de volgende vraag: “Hoe komt het nu dat wij zo vaak met het weer bezig zijn?” Elk uur horen we de weersverwachtingen op de radio, op de tv zenders worden de nieuwsuitzendingen afgesloten met “het weer” en Piet P. is hierdoor zelfs een bekende Nederlander geworden.

Tegenwoordig raadplegen we zelfs sites en apps over het weer. “Buienradar” is voor menigeen een begrip geworden. “Informatievoorziening” spreek ik mijzelf toe. Dat doe ik wel eens meer als er niemand in de polder is. In het begin dacht ik: misschien moet ik het er met mijn huisarts eens over hebben, dat in mijzelf praten. Maar ach, zolang schapen en hond het niet als storend ervaren, denk ik dat ik het maar zo laat.

Terug naar de buienradar: het is inmiddels méér dan informatievoorziening!!! Wij mensen zijn zover gezonken dat we 's ochtends na buienrader gezien te hebben, besluiten om 's avonds niet naar buiten te gaan want “Buienradar” zegt… Wij laten ons dus leiden/sturen door een app! Nogmaals, bloglezers…. Een “appje” bepaalt tegenwoordig voor veel mensen, wat we wel of niet gaan doen.

Ik kijk naar de kudde en zie geen enkele stress bij de dieren, ze staan met de kont in de harde wind, het plenst en het regenwater stroomt over de vette vacht naar de grond, de ondergrond is zompig en hun pootjes zakken vijf, zes centimeter in de bodem. En toch… wat een rust, geen stress, geen gezeur, ze grazen wat of herkauwen.
Natuurlijk heeft het weer invloed op dieren, maar bij schapen zie je altijd dat ze het weer gewoon accepteren. Ze “berusten” er in.

Vind ik wel een mooi woord “berusten”, daar zit het woord: RUST in. De kudde is RUSTig en blijft RUSTig. Waarom? Ze hebben geen andere keuze, het is nu eenmaal zo. En wij mensen? Wij hebben of maken altijd keuzes. Wij maken altijd vergelijkingen. We hebben pak weg tien dagen in het jaar “mooi” weer en verder is het altijd te koud, te nat, te heet of te veel wind, het is altijd wat.
Als we het weer accepteren zoals het komt en er in berusten, dan zou dat veel minder stress, geklaag en gemopper opleveren. Kijk maar naar de schapen.

Hond Kita kijkt mij aan en wil zeggen: “Hou eens op met dat gepraat in jezelf, zullen we nu een stukje gaan lopen?” En ja, het wordt weer eens tijd om de benen te strekken, ik geef mijn vriend een commando en zij regelt verder dat de kudde ook de benen, uuuhh, poten strekt en we gaan op pad.
Tot slot zeg ik nog tegen mijzelf: “Slecht weer bestaat niet, slechte kleding wel”. En ik neem me voor om toch eens te gaan kijken bij Bever of er waterdichte handschoenen bestaan.

Voor alle bloglezers en mijzelf wil ik het volgende toewensen:
Heel veel gezondheid voor het nieuwe jaar en… Voor wat betreft het weer in 2015, maar ook voor al die kleine onbelangrijke dingetjes als een kapotte printer, een vlek op je broek/jurk, een lekke band, de vuilnisbak vergeten buiten te zetten, een deukje in je auto, even geen bereik voor telefoon of iPad… doe en denk net als de schapen… berust er in.

foto: Jeannemieke Hectors

Als er een schaap over de dam is...

Een groep uit de psychiatrie gaat met mij op stap met de kudde. We kiezen voor een gebied met veel smalle paadjes en kleine platte bruggetjes. De schapen hebben niet veel met water en zeker niet zo'n smal plat bruggetje. Ze stoppen dan ook altijd voor een brug. Als ik met de leider (de hamel) voorop loop, is het geen probleem: de hamel volgt mij en de kudde volgt de hamel. Hond Kita zorgt er voor dat de achterste schapen ook meekomen.

Maar als ik met een groep loop, ben ik achter de kudde. Samen met enkele deelnemers hoed ik de kudde: we drijven de schapen rustig naar voren. Aangekomen bij een platte brug, zie je steevast hetzelfde patroon: de schapen stoppen voor de brug. Als de hamel voorop loopt, is er geen probleem. Maar vaak gebeurt het dat de hamel ook achter de kudde bij mij blijft. Hoe lossen we dit op?

Voorzichtigheid is dan geboden. Ik waarschuw de deelnemers om rustig te blijven en enige afstand te houden. Bij te veel druk ontstaat er immers stress bij de kudde en dan willen de schapen allemaal tegelijk over die smalle brug.

De deelnemers stoppen, alles is onder controle, maar door de drukte vergeet ik mijn eigen hond, en die wil natuurlijk vlak achter de schapen zijn, dus... Toch nog enige stress voor de brug! Ik wil Kita terug sturen, maar het is al te laat.

Een deelnemer, die vooraan bij de brug staat, ziet het gebeuren. Zwaaiend met z'n armen schreeuwt hij: "Er is een schaap in het water gedonderd." Ik sta zelf helemaal achteraan de kudde en schreeuw gemaakt paniekerig terug: "Doe wat, anders verzuipt dat beest!"

8 van de 10 deelnemers staan aan de grond genageld, weten zich geen raad, maar 2 deelnemers nemen het initiatief, ze stappen in de slootkant en doen verwoede pogingen om het schaap te redden. Inmiddels ben ik door de kudde lopend, gearriveerd bij de brug.

Als het een lammetje is dan geef ik in zulke gevallen enkel advies wat de deelnemer(s) moet(en) doen. Als het een volwassen schaap is, zal ik assistentie moeten verlenen.

Dit keer is een een volwassen schaap, kop en nek steken nog net boven het water uit. Met de kromming van mijn herdersstaf trek ik een voorpoot van het schaap naar me toe. We pakken het schaap bij zijn vacht en voorpoten beet en met vereende krachten trekken we het schaap op het droge (al gauw met al dat water in zijn vacht 80 kg).

Het schaap sprint de brug over om bij de kudde aan te sluiten. Met m'n handen op mij knieën, speel ik de rol van zeer vermoeide herder. Ik zie dat de twee redders ook na staan te hijgen, we glimlachen, ik loop naar ze toe en geef ze een high five! De andere deelnemers hebben met bewondering toegekeken en een enkeling geeft complimenten aan de redders.

We vervolgen onze weg en na afloop drinken we met z'n allen koffie in de herdershut.

De redding is het gesprek van de dag, de twee redders raken niet uitgepraat en "boerin" Ellen, die voor de koffie en de taart zorgt, hoort alles met veel belangstelling aan.

De deelnemers stappen daarna in het busje met begeleiding en rijden terug naar de instelling. De duimen gaan omhoog, ik zie blije gezichten en ik kijk het busje na over het lange boerenpad.

Dit was voor hen meer dan alleen maar een leuke middag en een lekker stuk taart.
Natuurbeleving, respect voor de dieren, maar vooral... het vergroten van het zelfbeeld en zelfvertrouwen is vandaag aan de orde gekomen! Ik blijf het elke keer zeggen als ik weer een groep heb mogen begeleiden: "De primaire taak van de kudde is het begrazen van dit gebied, maar de meerwaarde zoals hierboven beschreven is, is vele malen groter!"

Gemeentes, provincie, lees dit verhaal! Verlaat het bureau, loop eens mee en ervaar de meerwaarde van de schaapskudde in onze polder!

We kunnen het best, achter elkaar aan!

Welkom!

Dit blog is een verzameling van de belevenissen van Lex Thoen. Lex is een van de herders van de schaapskudde en maakt minimaal een keer per week een tocht met de schapen.

De kudde is in 2009 aangekocht om het gebied de zuidrand van Midden-Delfland te onderhouden. Het is een oud veenweide gebied dat lastig te onderhouden is met gewone (zware) landbouwmachines. Het is een vrij kwetsbaar gebied en de grond is erg slap. De kudde speelt dus een mooie rol in het onderhoud van het gebied.

De zuidrand van Midden-Delfland grenst aan Schiedam en Vlaardingen en is rijk aan bloemrijke weiden, graslanden, bosschages, poelen, sloten, rietlanden en het wordt doorkruist met wandel- en fietspaden.

Geniet van de verhalen van Lex en heb je een keer zin om met hem opstap te gaan, neem dan contact met ons op. Lex vertelt je graag meer over de kudde en dit prachtige gebied!